SNP Novi Sad i Narodno pozorište Sombor: „TARTIF“, režija: Igor Vuk Torbica

Srpsko narodno pozorište Novi Sad i Narodno pozorište Sombor

„TARTIF“

Po motivima originalne Molijerove drame „Tartif“

Autor i reditelj: Igor Vuk Torbica

scenografkinja: Andreja Rondović
kostimografkinja: Jelisaveta Tatić Čuturilo
kompozitor: Vladimir Pejković

Igraju: Saša Torlaković, Hana Selimović, Ninoslav Đorđević, Tijana Marković, Marko Marković, Biljana Keskenović, Danica Grubački, Marko Savić, Dušan Vukašinović, Nemanja Bakić, Milorad Kapor i Dragana Šuša.

Trajanje predstave: oko 120 minuta

O predstavi:

Predstava „Tartif“ predstavlja osavremenjenu verziju klasičnog Molijerovog komada. Nastala je kao rezultat projekta koji je nosio naziv „Komično u klasičnom“, a koji je autorski projekat samog reditelja.

„Tartif“ je komad klasičnog francuskog komediografa Molijera. Centralna tema kojom se bavi jeste licemjerje i laž, koji su se u originalnom tekstu odnosili prije svega na izvrtanje vrijednosti i vrlina u religioznom smislu.

Savremena adaptacija ovog teksta u režiji Igora Vuka Torbice nastala je u procesu samog rada na predstavi i donosi primjenu ovih tema na savremenu problematiku vrijednosti.

Riječ kritike:

„Polazeći od Molijerove klasične komedije Tartif, koja bespoštedno razobličava društveno i religiozno licemerje, reditelj Igor Vuk Torbica je napravio zaista izuzetnu, čistu, ogoljenu, bolno savremenu predstavu. Govor likova je u najvećoj meri osavremenjen, u dobroj meri je napušten Molijerov dijalog u stihu koji bi u novim okolnostima tumačenja delovao anahrono, prepreka na putu do gledaoca. Činjenica da je Molijerov Tartif bogomoljac takođe je zanemarena, jer ta vrsta kritičkog fokusa na religioznim motivima u ovom trenutku u našem društvu nema tako upadljiv značaj. Sa ovim postupcima, intervencijama na originalnom tekstu, on nam je značenjski i stilski približen. Akcenat predstave je na kritici porodičnih odnosa, što ima jasan metaforički značaj. Ona jasno, ali istovremeno sasvim suptilno i estetizovano, donosi širu društvenu kritiku, kroz raskrinkavanje porodične truleži, jer je porodica osnovna ćelija društva. Predstava razobličava sve nas, naš popustljivi moral, pristajanje na neprihvatljive uslove života.

Igra počinje pod upaljenim svetlima u celoj sali, direktnim obraćanjem glumice Hane Selimović koja predstavlja Dorinu, ovde u ulozi neke vrste uvodnog naratora. Zahvaljuje nam se što smo došli i otkriva nam svoje slabosti, strahove, i sumnju u čestitost Tartifa koji je njihov dom okrenuo naglavačke, a zatim nam predstavlja i članove Orgonove porodice, od Elmire (Tijana Marković) i Kleanta (Marko Marković), pa nadalje. Njena igra je tu neposredna i delotvorna, svedeno komički atraktivna, delikatno zavodljiva i zabavna, ali istovremeno i surovo ogoljavajuća. Ona odmah uspostavlja direktnu komunikaciju sa nama gledaocima, ključno nas uvlači nas u igru, čini nas neodvojivim delom predstave, odgovornima za potpuno rasulo do kojeg će postepeno doći. Tokom cele predstave će se održavati taj živi odnos izvođača sa gledaocima, koji karakteriše izuzetna začudnost i slojevitost značenja, istovremena zabavna zavodljivost, ali i bezrezervno razotkrivanje maski.

Dizajn scene je sveden, blago stilizovan i savremen, u skladu sa značenjima predstave (scenografija Andreja Rondović, kostim Jelisaveta Tatić Čuturilo). Ceo ansambl je posvećen, igra je verodostojna i precizna, na poroznoj granici između ironije i tragedije. Saša Torlaković je izvanredan kao Tartif, prikriveni manipulant, lažov od poverenja, mefistofelovski sladak i dopadljiv. Na scenu stupa poput zvezde, dok ga zavedeni Orgon (Ninoslav Đorđević) najavljuje kao samoga Boga. Slova koja u pozadini svetlucaju ispisuju njegovo ime, podsećajući na površni glamur naše stvarnosti, na gradove koji svetle u mraku, nespretno pokušavajući da prikriju dubinsku trulež. Njegov dolazak na scenu prati aplauz, kao u rijalitijima, dok on, ne bez ironije, uzima mikrofon, kako bismo ga bolje čuli. Elementi ironičnog spektakla su sveprisutni. U kulminaciji horora Tartifovog mutnog opčinjavanja Orgonove porodice, što je Torbica u odnosu na Molijera brutalno rastegao, ispaljuju se konfete. One postaju snažna metaforička oznaka opšteg društvenog kiča, dekorativnog sjaja koji pokušava da sakrije činjenicu da su ljudi postali zombiji, što se na kraju u predstavi i doslovno prikazuje. Likovi su postali živi mrtvaci, ispumpane lutke, od Elmire, preko Gospođe Pernel (Biljana Keskenović) i Damisa (Marko Savić), do Marijane (Danica Grubački) i Valera (Dušan Vukašinović).

Somborski „Tartif“ odlučno razotkriva sveprisutne laži. Izuzetno je angažovan, ali u jednom promišljenom i visoko estetizovanom obliku. Predstava nenametljivo ukazuje na lice i naličje manipulacija, složenost odnosa između prevaranta i prevarenih, ali i na odgovornost koju svi dele. Ove ideje se naročito impresivno izražavaju u jednoj sugestivnoj, opojnoj, zavodljivoj (!) sceni, kada likovi horski pevaju pesmu Bitlsa „Let it Be“, predvođeni Tartifom. Ona ovde postaje nežna pesma poraza, prepuštanja dijaboličnom Tartifu, višeznačna himna unesrećenih koji dobrovoljno ulaze u nesreću, nemoćni da joj se odupru.“

Ana Tasić

O reditelju:

Igor Vuk Torbica je rođen u Drvaru (Bosna i Hercegovina), djetinjstvo je proveo u Rovinju, u Puli je završio Srednju školu za primijenjenu umjetnost i dizajn, a režiju je diplomirao 2013. godine na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu u klasi profesorke Alise Stojanović. Njegova ispitna predstava na trećoj godini, Nušićev „Pokojnik“, dobila je glavnu nagradu „Studio festa“, proglašena je za najbolju predstavu Nušićevih dana u Smederevu, i trajno je ostala na repertoaru Jugoslovenskog dramskog pozorišta.

„Razbijeni krčag“ u istom pozorištu dobio je 2016. godine pet nagrada na Danima komedije u Jagodini, tri plus jednu pohvalu na Međunarodnom festivalu malih scena u Rijeci, tri nagrade na danima satire u Zagrebu. Igor Vuk Torbica je zatim režirao „Ožalošćenu porodicu“ u Kranju, „Don Žuana“ u Zrenjaninu, „Hinkemana“ u Zagrebačkom kazalištu mladih koji je osvojio nagradu za najbolju predstavu Jugoslovenskog pozorišnog festivala „Bez prevoda“ u Užicu, nagradu „Ardalion“ za režiju, nagradu za najbolju predstavu na Gavelinim večerima u Zagrebu i nagradu za režiju, „Priče iz bečke šume“ u zagrebačkom pozorištu „Gavela“, a u martu 2017. je održana premijera „Carstva mraka“ Lava Tolstoja u Narodnom pozorištu u Beogradu.