Kraljevsko pozorište „Zetski dom“ na Cetinju: „KAPITAL“, režija: Andraš Urban

Kraljevsko pozorište „Zetski dom“ na Cetinju

Karl Marks

„KAPITAL“

Režija: Andraš Urban

Dramatizacija: Vedrana Božinović

Adaptacija i vizuelni identitet: Andraš Urban

Muzika: Irena Popović Dragović

Kostimografija: Lina Leković 

Izrada maski: Marko Petrović Njegoš

Fotografija: Duško Miljanić

Asistenti na projektu: Jelena Odalović i Minja Novaković

Organizacija: Đorđije Radoičić

Muzičari: Milivoje Pićurić, klavir; Jovan Bjelica, gitara; Blažo Tatar, bubnjevi i Vedran Zeković, bas gitara.

Igraju: Jelena Laban, Jelena Šestović, Stevan Vuković i Pavle Perović, studenti FDU Cetinje, iz klase profesora Branislava Mićunovića.

Riječ reditelja:

„Mi smo krenuli od „Kapitala“ sa izrazitim ciljem da pojasnimo određene termine i pojmove, da ne govorimo više u vazduh, već da nam bude jasno o čemu govorimo, da odredimo taj prostor, koji bi nazvali nekim našim životom u savremenom svijetu. Čovjek se bavi preispitivanjem, ne lokalno, već u vremenu u kom postojimo. Stvarnost je samo inspiracija. Smisao svake umjetnosti je da dovodimo u pitanje sebe i određene pojmove. Predstava govori o brutalnim stvarima. Ekonomisti kažu da kapitalizam nije dobar, ali da ne postoji bolji sistem. Mi nismo naučno društvo koje nalazi rješenja, ali baš kada dovodimo u pitanje neke stavove dolazimo do istine. Ovo nije priča o Jugoslaviji. Ta priča se, kao i ona iz 1918, 1945. završila u krvi. Mi to stalno imamo u istoriji. To je lažni mit Balkana, biću intiman, toga mi je dosta. Mi se mažemo tom krvlju kao da je to naš folklor. Prihvatamo demagoške neistine koje nam se plasiraju kao fundamentalnu istinu. To se čini uglavnom na račun ugroženosti.“

Andraš Urban

Riječ dramaturškinje:

„Teško je transponovati roman na scenu, a „Kapital“, činilo mi se gotovo nemoguće, jer je to jedno zamršeno klupko raznoraznih pojmova, od ekonomske do društvene teorije i treba naći nit, koju će čovjek povući, ali tako da se sve razmrsi. Mnogo niti sam vukla, ali zapravo sam uvijek znala – treba krenuti od toga – „A gdje je tu čovjek?“ … Marks piše o tome, u svakom poglavlju, bilo da piše o radu, novcu, akumulaciji, ispod tih zamršenih redova i brojki, pita – „Gdje je čovjek?“ Postavljam to pitanje od devedesetih. Pola svog života živim u društvu za koje kažu da se zove tranzicija, u njoj smo zarobljeni. Gdje je čovjek u Crnoj Gori? Radimo u ovoj zemlji. Šta se dešava sa ovim mladim ljudima? Oni nisu živjeli u socijalizmu. Mi jesmo. Socijalizam smo srušili nacionalizmom. Prvobitna akumulacija kapitala desila se kada smo ubijedili ljude da će im biti bolje, ako se vratimo unazad. Mi klizimo unazad. Ova predstava postavlja i pitanje – Gdje ćemo se zaustaviti?                                                                                                                                                                                                                                            Vedrana Božinović

O reditelju:

Andraš Urban je rođen 1970. u Senti. Sa sedamnaest godina, formira samostalnu pozorišnu i književnu radionicu, u kojoj radi kao autor, reditelj i glumac. Nakon izvjesnog vremena, formira pozorišnu trupu „Aiowa“, koja je teatar tretirala kao specifičnu, ali ipak sveumjetničku ideološku akciju. Na novosadskoj Akademiji umjetnosti, studira filmsku i pozorišnu režiju. Istovremeno je kao reditelj angažovan u subotičkom Narodnom pozorištu. Sredinom devedesetih, napušta studije, rad u pozorištu i godinama živi povučeno. Režiju diplomira 2000. godine, u klasi prof. Vlatka Gilića i Bora Draškovića, i nastavlja intenzivan rad u pozorištu. Uz podršku segedinskog MASZK­-a i vlastitog ansambla stvara i „nezavisne“ pozorišne predstave. Od 2005. godine direktor je Mađarskog gradskog pozorišta „Deže Kostolanji“ u Subotici. Osnivač je internacionalnog pozorišnog festivala „Desiré Central Station“. Radi u Novom Sadu i Subotici, vodi umjetničke radionice u Rumuniji, odlazi na studijsko putovanje u Japan. Režirao je predstave u Nišu, Novom Sadu, Beogradu, Segedinu, Bitolju, Ljubljani, Berlinu, Klužu, Varni. Ukupno, četrdesetak profesionalnih režija. Pozorište percipira kao prosvijetljeni prostor, ponekad provokativne akcije, gdje se misli, govori i organizuje specifičan vid umjetničke stvarnosti. Predstava je za njega komunikacija, i druga stvarnost, koja postoji za sebe, ali nastaje u odnosu izvođača, izvođene stvarnosti i gledaoca. Režiju ostvaruje preko interaktivne komunikacije s glumcem. Nosilac je odlikovanja, nagrada „Jasai Mari“ (Najprestižnija nagrada za pozorišnu umjetnost Republike Mađarske), nagrada „Joakim Vujić“, „Pro urbe“ grada Subotice, „Pro urbe“ grada Senta, za Paralelnu umjetnost (Mediawave). Njegove režije i predstave su nagrađivane na festivalima: „Profesionalna pozorišta Vojvodine“, „Sterija“, „Infant“, „Joakimfest“, „Tvrđava fest“, „Teatarfest“, „Festival alternativnih pozorišta Republike Mađarske“, „Festival mađarskih pozorišta“, „MOT“.