SNP Novi Sad i Savez dramskih umetnika Vojvodine: „GRETA, STRANICA 89“, režija: Boris Liješević

Luc Hibner

Srpsko narodno pozorište Novi Sad i Savez dramskih umetnika Vojvodine

„GRETA, STRANICA 89“

Režija: Boris Liješević

Prevodilac: Jovan Ćirilov

Kompozitori: Stevan Divjaković, Srđan Dalagija i Lado Leš

Scenograf i kostimograf: Marina Sremac

Igraju: Jasna Đuričić i Boris Isaković

Trajanje: 90 minuta

O AUTORU:

LUC HIBNER rođen je 1964. godine u Heilbronu. Studirao je germanistiku, filozofiju i sociologiju na univerzitetu Minster. Teatarsko obrazovanje stekao je na Glumačkoj visokoj školi u Sarbrikenu, gdje je i prvi put profesionalno angažovan kao glumac i reditelj, da bi se od 1996. godine odlučio za status slobodnog umjetnika, nastavivši da radi kao glumac i reditelj. Napisao je više od deset dramskih djela, za odrasle ali i djecu. Laureat je „Jugendtheaterpreis“, najznačajnije njemačke nagrade za dramski tekst namijenjen mladima, a to priznanje je 1998. godine dobio za komad „Srce boksera“. Osim ovog komada, među značajnija Hibnerova dramska djela spada i „Nakaze“ („Creeps“), komad igran u desetak njemačkih i evropskih teatara, pa i Beogradskom dramskom pozorištu.

O REDITELJU:

BORIS LIJEŠEVIĆ je rođen u Beogradu 1976. godine. Diplomirao na Odseku za multimedijalnu režiju, u klasi profesora Bore Draškovića 1999. godine, apsolvirao na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu, na Grupi za srpsku književnost i jezik. U pozorištu režirao „U kulisama duše Nikolaja Jevrejinova“, „Feniks“ Kristofera Fraja, „Dva viteza iz Verone“ Vilijama Šekspira, „Opštinsko dete“ Branislava Nušića, „Beograd – London“ Fedora Šilija, u okviru projekta „Beogradske priče 04“ i „Prisustvo“ Dejvida Harovera. Autor je filmova „Gvozdeni krst“, prema istoimenoj noveli Hajnera Milera, i dokumentarnog filma „Luka“. Učestvovao je na mnogim festivalima: FSF u Beogradu, RAF u Zagrebu, ŠTUKFEST u Mariboru, Beogradskom festivalu kratkometražnog i dokumentarnog filma, Festivalu Evroregije u Segedinu, Festivalu vojvođanskih pozorišta u Subotici i Gradu teatru u Budvi. Izabran je 2004. godine za asistenta na Odseku za multimedijalnu režiju Akademije umetnosti u Novom Sadu, u klasi prof. Draškovića.

POZORIŠNA KRITIKA:

Činjenica da je „Faust“ polazište ove komične igre na neki način je reprezentativna za Hibnerov odnos prema tradiciji, koji, sa jedne strane, otkriva autorove sklonosti prema demistifikaciji elitističkih tendencija, dok sa druge govori o njegovom obožavanju komedije, igre, i naravno, procesa pozorišnog stvaranja.

Predstava Borisa Liješevića dosledna je u poštovanju Hibnerovog teksta; na skoro sasvim praznoj sceni koja otelotvoruje koncept „siromašnog“ teatra, Jasna Đuričić i Boris Isaković, skoro u svim scenama, igraju različite tipove glumica i reditelja. U osnovi predstave je odsustvo scenske iluzije, vođeno idejom ogoljavanja procesa stvaranja; glumci se na pozornici pojavljuju kao oni sami, Boris Isaković i Jasna Đuričić, koji, dakle, igraju te različite likove-tipove.

Ana Tasić, Politika

Pozorišne (dez)iluzije

Da se razumemo: Jasna Đuričić i Boris Isaković su takvi glumci, da bi, u njihovom tumačenju, i čitanje telefonskog imenika bio uzbudljiv pozorišni događaj. Ta oveštala kritičarska fraza, ovde namerno upotrebljena u svrhu solidarisanja s nizom šablonskih ili, lepše zvuči, arhetipskih izakulisnih situacija u koje pisac (inače i glumac i reditelj) Luc Hibner, u komadu „Greta, stranica 89“, stavlja dvoje svojih protagonista, hoće na samom početku da stavi do znanja da su upravo glumci ono najvrednije i najdragocenije što donosi istoimena predstava, premijerno izvedena u Srpskom narodnom pozorištu. A sad: uvod, razrada, zaključak… Dakle, nemački pisac, naš savremenik, piše komad o pozorištu, a na primeru proba jedne scene iz Geteovog „Fausta“, Gretine scene sa škrinjom, na stranici 89. Protagonisti su Glumica i Reditelj. Šta je Hibneru Faust i zašto baš taj komad? Pa, valjda, da bi, poput nihiliste i razbijača iluzija – Mefista – demistifikovao jedan svet koji upravo počiva na iluzijama i, potom, budući da i sam u tom svetu živi, otvorio glumcima prostor za – stvaranje nove iluzije. Upravo taj dijalektički skok dogodio se u predstavi Borisa Liješevića, mladog, talentovanog, ali nadasve inteligentnog reditelja koji je, najpre, prepoznao tu dvostruku piščevu „igru“, tu njegovu potrebu za demistifikacijom i ponovnom mistifikacijom pozorišta, a potom, u idiomu scenskog minimalizma, usredsređujući se na glumce, odgovorio – istom merom, stvarajući duhovitu, povremeno dirljivu i pre svega čarobnu pozorišnu iluziju. Svu delikatnost i minucioznost Liješevićevog (uslovno „nevidljivog“) rediteljskog rada, u ovom slučaju, prepoznajemo tek „iz kontre“, pri pokušaju da odgovorimo na pitanje: šta bi tu uradio manje inteligentan, a pritom prepotentan reditelj? Kakva je to prizemna lakrdija mogla biti! A kad smo već kod lakrdije, pisac je, između ostalih, ponudio i takve (rediteljske i glumačke) arhetipove (od kojih su neki i „prepevani“ na ovdašnje, no s merom i duhovito), ali s koliko glumačkog dobrog ukusa, mašte, zadivljujuće moći transformacije i inteligentne distance Jasna Đuričić i Boris Isaković igraju i – što je valjda najteže – oneobičavaju sopstvenu svakodnevicu, sopstveno iskustvo! Njih dvoje, iz etide u etidu (naslovljene, primera radi: reditelj tezgaroš, glumica početnica, reditelj frojdist, diva, reditelj ljubitelj štriha…) superiorno, duhovito, nadahnuto i s lakoćom koju poseduju samo najveći, pokazuju svojih „hiljadu glumačkih lica“. Bez gesta viška, bez „kupovanja“ publike, bez grubog upiranja prstom, čak i kad ih tekst upućuje na kritičnost spram sopstvene profesije i, pogotovo, njenog socijalnog konteksta, Jasna Đuričić i Boris Isaković su nam priredili izuzetno veče vrhunske glume koja se ne udvara ali osvaja, do mere da vam je žao što se završilo. Prošli smo, s njima, kroz stanja bola i radosti, frustracija i prikraćenosti, istinskog i onog hinjenog traganja za suštinom (pozorišnog čina) i istovremeno se predavali iluziji koju su nam ponudili, poštujući s punim poverenjem tu „nevidljivu“ rediteljsku ruku koja ih je ritmički i značenjski precizno vodila iz jednog stanja/situacije/žanra u drugi… A ako ćemo o klimaksu, to je scena u kojoj Boris Isaković, u ulozi ostarelog glumca koji voli da režira, u jednom trenutku preuzima Glumičinu ulogu, staje na rampu i govori njen tekst! Dirljivo, potresno, kao sublimacija onog „glumac-je-glumac…“ ili, drugačije: „igrao bih i Lava“!

Darinka Nikolić